Şüphesiz son zamanlarda sosyal medyada, günlük yaşamda ve iş hayatında en çok konuşulan grup Z kuşağı oluyor. İş hayatına adapte olmalarından sonra pandemi gibi olağanüstü bir durum araya girince iş yerinin kültürü ve beklentilerde değişti tabi. Son zamanlarda daha genç Z grubu kuşağının iş hayatında yerini göstermesi, isteklerini dile getirmesi yöneticilerin dikkatini çekiyor.
Z kuşağı çalışanları olmasını isteyenlerin öncelikle Z kuşağı nedir, iş yerinde Z kuşağının beklentileri neler konularında bilgi toplaması gerekir. Çünkü haklarında sık konuşulan olumsuzluklar bir yana Z kuşağının beklentileri oldukça farklıdır. Firma bünyesinde bulundurmak ya da ofiste istenen motivasyonu elde etmek için beklentilere göre ilerlemek geliyor.
Woop Point olarak sizlere bu yazımızda Z kuşağının özelliklerini, iş hayatından beklentilerini açıklayacağız. Konu hakkında yapılan iki resmi araştırma raporunun detaylarını da paylaşıyor olacağız.
Z Kuşağı Nedir: Gen Z’yi Yakından Tanıyın
İş hayatı ve beklentilere girmeden önce Gen Z ya da Z kuşağını yakından tanımak gerekiyor. Peki Z kuşağı nedir? Toplumda 2000 ve sonrası doğumlar şeklinde lanse edilse de 1997-2012 yılları arasında doğan bireyler için kullanılan bir kavramdır. Bazı bilirkişiler tarafından Z kuşağı hangi yıllar sorusu için 1995 yılı ve sonrası olarak da tanımlanabilmektedir.
Z kuşağının özellikleri diğer kuşaklarda olduğu gibi farklıdır. Doğdukları dünya, tanık oldukları olaylar ve kültür tamamen farklıdır. Klasik bir Z kuşağı için iş hayatında ‘çalışmak istemiyor’ demek hatalı olacaktır. Onlar çalışmaktan değil, geleneksel çalışma ortamlarından kaçıyor! Çünkü ofisin önemi onlar için bir masa ve sandalyeden ibaret değil.
Çoğu zaman Z kuşağının olumsuz özellikleri konuşulsa da ilk defa dijital dünyaya bu denli doğan başka bir kuşak yok. Onlar dijital dünyaya X ve Y kuşaklarına göre çok daha hakim. Bilgi dışında yönlendirme ve yeniliklere de açık olmalarından dolayı uyum seviyeleri yüksektir. Bu aslında bir iş yerinin beklediği tüm özellikleri kapsadığından Z kuşağına göre neden iş yeri düzenlemesi yapıldığı gerektiğini de gösteriyor.
Peki Z kuşağının iş hayatından beklentiler neler? İş hayatı ve Z kuşağı hakkında bilgiler almak için hazır olun.
Z Kuşağı İş Hayatından Beklentileri Neler?
Gen Z ya da zoomer olarak da adlandırılan bu kuşaktaki bireylerin bir iş yerinden beklentisi oldukça farklıdır. Tahmin edeceğiniz üzere onlar geleneksel çalışma disiplininden farklıdır. Sağlık sigortası, yıllık izinler gibi unsurlarla etkilemeniz mümkün olmayacaktır. Farklı beklentileri olduğu için özel bir düzenleme gerekecektir. Üstelik hibrit çalışma ya da ofiste çalışma fark etmeksizin bu durum geçerlidir.
Genellikle Z kuşağının iş yerinden beklentileri saptanmıştır. İş ortamındaki beklentileri kapsamında Z kuşağı hakkında bilgiler şu şekildedir:
Eşitlik ve Kapsayıcılık
Günümüzde Z kuşağı genellikle dezavantajlı grupları savunurken ve hakkını ararken görebilirsiniz. Hak arayışlarının sık olması iş ortamından beklentilerini de doğrudan etkilemektedir. Kesinlikle çalışacağı ortamın eşitlikçi, alternatif yapıları kabul eden ve yargılamayan bir olanak sunmasını önemseyecektir.
Yaşam (Sosyal Hayat) ve İş Dengesi
Her ne kadar ofisin önemi gözler önünde olsa da yeni neslin tamamen iş odaklı olmadığını bilmelisiniz. Onlar için sosyal hayat da bir o kadar önemlidir. Arkadaşlık, sosyalleşme gibi şartları yerine getirebilmeleri için sürekli mesai içeren, yoğun akışta olan bir ofis ortamı istemeyeceklerdir. Tam tersine iş-yaşam dengesini kurabilecekleri bir ortam ararlar.
Kariyer Gelişimi ve Eğitim Fırsatları
Toplum arasında yaygın olarak ‘çalışmak istememeleri’ konusunda yargılansalar da aslında durum böyle değil. Aksine Z kuşağı gelişimlerine destek ve yön verecek şirketlerle birlikte olmak istiyor. Online eğitimler, danışanların yer aldığı şirketlerde bulunarak kariyerini genişletme amacı güdüyor.
Söz konusu durum için çalışanlarınızın gelişmesini destekleyen eğitim takvimleri oluşturabilirsiniz. Şirket içerisinde yapılabileceği gibi şirket dışından alınacak destekler ile çalışanlarınızın iyi bir performans sunmasını sağlayabilirsiniz. Gelişim odaklı Z kuşağı için oldukça cazip bir iş fırsatı sunabilirsiniz.
Teknolojik Koşullar
Geleneksel çalışma ofisi bile teknolojik şartlardan dolayı değişime uğramaktadır. Tamamen teknoloji dünyasına doğmuş olan bu kuşağında teknolojiden yoksun bir firmada çalışmak istememesini anlamalısınız. Günlük çalışma programlarının takibi, gerekli durumlarda online toplantılar ve hatta hibrit çalışma sistemini destekleyebilirsiniz.
Tamamen geleneksel çalışma sistemi ile ilerleyen bir firma kendileri için pek cazip gelmeyecektir. İşleri kolaylaştırmaya çalışan teknolojik koşullar onlara daha uygundur. Böylece şirketin de gündeme ayak uyduran bir yapısı olduğunu düşünebilirler.
Sosyal Sorumlulukların Kurumsala Yansıması
Sosyal sorumluluk Z kuşağı için sadece kişisel bir düşünce ve uğraş olmaktan çıktı. Tam tersine toplum içerisinde etkilerini arttırabilmek için kurumsal yapıların da olaya dahil olmasını istiyorlar. Şirketlerinin gündemde meydana gelen ciddi olaylara karşı tepki vermesi, bazı sosyal kuruluşlara destek vermesi gibi durumlar kendileri tarafından beklenmektedir.
Siemens Healthineers Türkiye Araştırması: İş Hayatında Z Kuşağının Güçlü ve Zayıf Yönleri
Z kuşağı ve iş beklentisi konusunda Siemens Healthinerrs Türkiye tarafından bir araştırma yapıldı. Araştırmaya %17’si çalışan, %13’ü okurken çalışan bir grup eklendi. Türkiye sınırlarında 30’dan fazla üniversite ve öğrenciyi kapsayan bu çalışmaya toplamda 500 kişi katılım gösterdi. Katılımcılara anket soruları yönetildi ve bazı sonuçlar elde edildi.
Siemens Healthineers Türkiye araştırmasına göre Z kuşağının güçlü ve zayıf yönleri tespit edilid. İş ortamındaki bu güçlü yönleri işverenler tarafından takip edilmesi gereken bir durumdur. Destekleyici ve ofis ortamında değişiklik yaparak motivasyon oluşturulabilir.
Zayıf yönlerinde ise bireylerin çalışma ortamına olumsuz bir katkıda bulunmaması için önleyici çalışmalar yapılabilmektedir.
Z kuşağının iş ortamında güçlü yönleri şu şekildedir:
- Saygı: 500 kişilik katılımcılara yapılan ankette, en güçlü yönleri sorulduğunda %62 oranında saygı elde ediliyor.
- Uyumlu: Ortama kısa sürede adapte olan ve kuralları yerine getiren kişiler olarak görüyorlar.
- Samimi
Şirketten beklentileri incelendiğinde ise Z kuşağı ilk sırada saygı görmeyi hedefliyor. Aidiyet konusu gündeme geldiğinde dahi bunun saygıdan geçtiğini savunuyorlar. Şirketteki diğer beklentileri ise ücret ve yan olanaklar, kariyer fırsatları, eşitlik ve görüşlere önem vermek olarak sıralanıyor.
Z kuşağı iş hayatında zayıf yönlerini şu şekilde özetliyor:
- Detaycı olmak,
- Kararsız olmak,
- Duygusal olmak.
İş hayatı dışında genel hayat başarıları sorulduğunda %74 oranla önce ‘başarı’ geliyor. Prestif, mutluluk, dostluk ve arkadaşlık, eğlence, sosyal sorumluluklar da diğer yanıtları oluyor.
Kitt Technology Araştırması: Z Kuşağının İş Yerinden Beklentileri
Yurt dışı merkezli Kitt Technology de Z kuşağının iş hayatından beklentileri konusunda araştırma yaptığı görülüyor. 17 farklı Birleşik Krallık şehrinde yapılan araştırmaya +1500 kişi katıldığı belirtiliyor. Üstelik test sadece Z kuşağına değil 4 ayrı kuşağa uygulanıyor.
Yapılan araştırmaya göre 16-24 yaş arasındaki Z kuşağının fiziksel bir ofis ortamı olmayan iş yerini tercih etmeyecekleri görülüyor. Çoğu katılımcı hibrit çalışma için olumsuz bakmasa da ofisi olmayan şirkette çalışmak istemiyor.%33 oranındaki Z kuşağı, merkezi bir alanda ofiste çalışmayı tercih ediyor.
Z kuşağı iş ortamından beklentileri konusundaki sorulara yanıt verince temel amaçları ortaya çıkıyor. %33 oranında ilk hedeflerinin ağ kazanmak olduğu, %27 oranında ise arkadaşlığa işte önem verdiği görülüyor.
Diğer taraftan %33 oranında katılımcı da ofisin eğitim merkezi gibi olması, gelişime katkı sunması gerektiği konusunda hem fikir oluyor.
Çalışma ofisi beklentileri incelenen Z kuşağı sırayla şunları talep ediyor: Dörtte biri bol miktarda yeşillik olmasını, %13’ü meditasyon alanları, %11’i uyku bölmeleri olmasını bekliyor.
Her ne kadar ‘rahat’ görünüme sahip olsalar da Z kuşağının tam %35’i gündelik kıyafetler giydiği için ofis ortamında yargılanmaktan korkuyor. On kişiden sadece 3 tanesi öğle modası verirken kendilerini rahat hissetmek istiyor. Tedirgin ve yargılanmaktan korkuyorlar.
Kapsayıcılık ve eşitlik bu araştırmada da öne çıkıyor. Z ve Y kuşağının %48’i ofiste ücretsiz hijyen ürünlerinin bulunması gerektiği konusunda hemfikir görünüyor. %41 oranında ise engelli erişimi ve olanaklarının olması gerektiği söyleniyor.